Stonka ziemniaczana – zwalczanie szkodników
Stonka ziemniaczana to zmora miłośników ziemniaków. Każdy, kto choć raz próbował uprawiać ziemniaki, z pewnością natknął się na tego małego, szkodliwego chrząszcza. Tutaj znajdziecie kilka porad, które pomogą unieszkodliwić stonkę ziemniaczaną.
Skąd się wzięła stonka ziemniaczana?
Czy wiecie, że stonka ziemniaczana przypłynęła do Europy z Ameryki? Nie była z nami od zawsze. W XIX wieku zaczęto sprowadzać żywność z Ameryki do Europy w większych ilościach. Prawdopodobnie w tym czasie stonka znalazła się na statkach z transportowaną żywnością. Pierwszy raz odnotowano jej obecność w Niemczech, następnie zauważono ją we Francji, Belgii, Holandii, a także w Hiszpanii. Do Polski trafiła pod koniec drugiej wojny światowej, kiedy niemieccy żołnierze zaczęli sprowadzać na nasze tereny swoją żywność. Stonka ziemniaczana świetnie zaaklimatyzowała się w całej Europie, gdzie pożywienia ma zawsze pod dostatkiem. Kiedy wojna już się skończyła, stonkę ziemniaczaną zauważono także w Danii, Wielkiej Brytanii, Danii, Finlandii, Norwegii oraz Szwecji. Jednak z uwagi na niskie temperatury, szkodnik ten nie przebywał tam długo.
Jak szybko rozmnaża się stonka ziemniaczana?
Aby walczyć z tym wrogiem, najpierw musimy poznać jego możliwości i dokładne stadia rozwoju. Dzięki temu będziemy wiedzieli, kiedy uderzyć w dokładny punkt oraz jak pozbyć się tego szkodnika ze swojego ogrodu.
Niestety, ale ostatnie, wietrzne pogody sprzyjają rozprzestrzenianiu się stonki ziemniaczanej. Stonka do transportu wykorzystuje swoje skrzydła i ruchy powietrza. W celu znalezienia odpowiedniej rośliny do żerowania może przebyć nawet 100 kilometrów. Ten rodzaj żuków wychodzi z gleby wiosną. Już wtedy „poszukują” plantacji ziemniaków i w tych miejscach najchętniej tworzą swoje kolonie. Na samym początku atakują tylko obrzeża plantacji, później, stopniowo zarażają całe pole. Samice stonki ziemniaczanej od czerwca do nawet połowy sierpnia składają jaja po spodniej stronie liści. Dzięki temu są chronione przed deszczem i wiatrem. Chrząszcze te przechodzą nawet cztery stadia wylinki. Najstarsze stadium larwalne wchodzi w glebę, nawet 10 cm pod ziemię, aby stać się poczwarką. Dzięki żerowaniu na roślinach przemieniają się w chrząszcza.
Jaka pogoda sprzyja rozwojowi stonki ziemniaczanej?
Najlepsze warunki do rozwoju to temperatura powyżej 25 stopni Celsjusza oraz małe opady. Chłodne i deszczowe lato nie sprzyja rozwojowi stonki ziemniaczanej.
Rozwój przyrody a rozwój stonki ziemniaczanej
Obserwując przyrodę, możemy sprawdzić, w jakim stadium rozwoju jest obecnie stonka ziemniaczana:
- Kwiaty na jarzębinie pospolitej, żarnowcu miotlastym lub lilaku – koniec zimowania chrząszczy w glebie
- Kwiaty na czarnym bzie i jaśminie – masowy wysyp stonki ziemniaczanej
- Przekwitanie sosny – samice składają jaja na spodnich częściach liści
- Przekwitanie lipy drobnolistnej – wylęg larw
- Kwitnienie krwawnika pospolitego – larwy przechodzą do ziemi, aby się przepoczwarzyć
- Dojrzewanie jarzębiny – pojawia się pierwsze pokolenie letnich chrząszczy
Kiedy mamy do czynienia z plagą stonki ziemniaczanej?
Kiedy na jednej roślinie zauważymy około 60 larw, oznacza to, że straty w plonach będą bardzo duże. Małe straty powoduje jedno złoże jaj albo 15 larw na jednej roślinie.
Zwalczanie stonki ziemniaczanej
♦ Zwalczanie chemiczne stonki
W Przydomu.pl znajdziecie wiele środków owadobójczych, które rozprawią się z plagą stonki ziemniaczanej. Jednak zanim wybierzecie konkretny preparat, najpierw weźcie pod uwagę takie czynniki jak:
- Liczebność stonki ziemniaczanej w danym roku
- W której fazie rozwoju znajduje się stonka
- Prognoza pogody
- Okres karencji jaki należy przestrzegać
Kiedy wykonywać opryski na stonkę ziemniaczaną?
Oprysk najlepiej wykonać już w momencie pojawienia się stonki na naszych uprawach. Dzięki temu zmniejszymy potencjalną ilość składanych jaj i larw. Najczęściej opryski przeprowadzane są w czasie, kiedy zaczynają wylęgać się larwy. Im wcześniejsze stadium rozwoju larwy, tym mniejsza odporność na środki owadobójcze. Jeśli nie chcemy, aby szkodniki te uodporniły się na jeden środek chemiczny, należy stosować różnego rodzaju opryski. Najlepsze warunki do wykonania oprysku to wieczór (kiedy już nie latają pszczoły), temperatura od 20 do 25 stopni Celsjusza oraz brak opadów deszczu. Podczas stosowania środków ochrony roślin zawsze korzystamy zgodnie z etykietą i zachowaniem bezpieczeństwa!
♦ Zwalczanie ekologiczne stonki
Również polega na wykonywaniu oprysków, ale tutaj używamy preparatów pochodzenia naturalnego.
Najczęściej w uprawach ekologicznych stosuje się środek wykonany na bazie bakterii Bacillus thuringiensis subsp. tenebrionis, z której pobiera się toksyny. Toksyna rozpylona na liściach rośliny, po spożyciu przez stonkę, zabija ją w ciągu kilku dni. Pierwsze opryski wykonujemy, gdy tylko zauważymy wykluwanie larw. Opryski ekologiczne wykonujemy zdecydowanie częściej niż opryski chemiczne.
Gnojówka z pokrzyw – opisana już w artykule o walce z mszycami ("3 kroki do zwalczenia mszyc w ogrodzie"), również dobrze odstrasza stonkę ziemniaczaną. Jednak nie nadaje się na duże plantacje. Może być używana w małych ogrodach.
Monitorowanie upraw - w zwalczaniu stonki wykonanie jednego oprysku nic nam nie da. Najlepiej będzie, jeśli co jakiś czas będziemy monitorować swoje uprawy. Stonka może się przemieszczać, więc to nie problem, aby przeleciała ze sąsiedniego pola na naszą uprawę. Osobniki we wszystkich stadiach rozowju możemy też ręcznie zbierać z roślin, ograniczając w ten sposób ich liczebność - przed upowszechnieniem się chemicznych środków ochrony roślin była to jedna z najpopularniejszych i skutecznych zarazem metod.
zdjęcie: zdenet / pixabay.com
(sn)